Megalithische beschaving

De aanzet van de megalithische beschaving is waarschijnlijk ontstaan na het smelten van de ijskappen, toen West-Europa warmer werd.

Geen homogeen geheel

Uit onderzoek is gebleken dat we de megalithische beschaving niet mogen beschouwen als een homogeen geheel. Waarschijnlijk bestonden er verschillende culturen met een aantal gemeenschappelijke elementen. Mogelijk was er een gemeenschappelijke religie die verschillende groepen verbond.
Eén van de culturen binnen de megalithische beschaving was de Trechterbekercultuur (zie volgende pagina).
Zoals de meeste beschavingen kende de megalithische beschaving ook een evolutie. Nieuwe technieken vonden langzaam ingang, de bouwkunst evolueerde geleidelijk.

Oudste monumenten

De oudste menhirs werden waarschijnlijk opgetrokken nog vóór de landbouw werd toegepast in West-Europa.
De eerste landbouwers construeerden de eerste dolmen. De oudste megalithische centra vinden we in Bretagne en Ierland.

De grote monumenten, zoals Newgrange (Ierland) en Silbury Hill (G.B.), werden enkele eeuwen later opgericht. Deze monumenten wijzen op een hoge graad van organisatie en samenwerking.

Megalietenbouwers

Van de megalietenbouwers en hun levenswijze zijn slechts weinig sporen terug gevonden. Ze woonden waarschijnlijk in houten woningen of hutten.

Reconstructie Neolithische boerderij
Hunebedcenter - Borger, Drenthe

Zo is het zeer opmerkelijk dat er nabij de kunstmatige gigantische heuvel Silbury Hill, nabij Avebury, geen sporen van huisvesting zijn gevonden. Nochtans moeten bij de constructie zeer veel mensen betrokken zijn geweest.

Silbury Hill, Engeland

Silbury Hill, de grootste kunstmatige prehistorische heuvel van Europa is ongeveer 40 meter hoog, met een diameter van 180 meter. De heuvel, die werd opgetrokken tussen 2400 v.C. en 2000 v.C., gaf zijn geheimen nog niet prijs, opgravingen leverden niets op. Het doel van deze heuvel blijft een mysterie...

Recent onderzoek in en rond de "Durrington Walls", nabij Stonehenge, legde de fundamenten van stenen woningen bloot.

'Megalithische' woningen

In Skara Brea, op de Orkney-Eilanden boven Schotland, liggen de restanten van de oudste Europese stenen huizen (+- 3200 v.C.). Deze woningen bevatten stenen kasten en bedden, hout was hier zeer schaars. Deze stenen meubelen tonen aan dat de woningen op het vasteland waarschijnlijk ook over eenvoudige meubelen beschikten, maar dan van hout gemaakt.

Skara Brea - Orkney

Keukengerei bestond ondermeer uit aardewerk. Hout, rieten vlechtwerk en been werden ook benut.

Werktuigen megalietenbouwers

Opmerkelijk is dat deze beschaving het gebruik van metalen gereedschap niet kende. De megalieten bewerkten ze met behulp van stenen gereedschap. Met deze primitieve gereedschappen wisten ze de hardste steensoorten (graniet) kunstig te versieren.

De benodigde werktuigen werden gedolven in een aantal vuursteenmijnen, de eerste industrie. Ze werden over grote afstanden verhandeld.

 Dolmen des Pierres Plates
Locmariaquer, Bretagne

Geen geschreven taal

De megalietenbouwers kenden zeer waarschijnlijk geen geschreven taal, er zijn nog geen sporen van gevonden. De zeer complexe kennis over astronomie en bouwkunde werd dus mondeling doorgegeven.
Een nog grotendeels onbegrepen symboliek, aangebracht op tal van stenen, maakte het onthouden en doorgeven van hun kennis allicht wat eenvoudiger.

Zeevaart in het Neolithicum

De megalieten op vele eilanden gelegen, bewijzen dat de megalietenbouwers ook zeevaarders waren. Gevaarlijke zeeën schrikten hen niet af. Hun astronomische kennis kwam bij het navigeren ongetwijfeld goed van pas.

Eindwerk van de megalietenbouwers

De opmerkelijke cirkel met 'trilitons' of 'driestenige poorten' van Stonehenge kunnen we beschouwen als het 'eindwerk' van de megalietenbouwers. Mogelijk werden ze tijdens de laatste bouwfasen geholpen door de nieuwe migranten in Engeland, het Klokbekervolk dat langzaam maar zeker gans Europa innam en nieuwe visies meebracht...

Vergelijking

Het is interessant om de Megalithische beschaving, die ongeveer 2500 jaar duurde, te vergelijken met onze Westerse beschaving. We zouden kunnen stellen dat de Westerse beschaving ongeveer 2500 jaar geleden begon in het oude Griekenland, waar nieuwe politieke systemen ontstonden en de filosofie tot bloei kwam. Dit geeft ongeveer een zelfde tijdsduur als de Megalithische periode.

Wie een beetje op de hoogte is van onze geschiedenis zal zich allicht een beeld kunnen vormen van het 2500 jaar lange bestaan van de Westerse beschaving. Plato en het oude Athene liggen zeer ver van ons af. Sindsdien is er enorm veel gebeurd en veranderd...

Wanneer we de Megalithische beschaving bekijken dienen we dus voor ogen te houden dat deze ook ongeveer 2500 jaar duurde. Voor de bouwers van het grote monument in Stonehenge lag het optrekken van de eerste menhirrijen in Carnac even ver in het verleden als Plato voor ons... 

"De" Westerse beschaving omvat verscheidene culturen en kende verschillende periodes. Het is misschien beter te spreken van de Westerse beschavingen of culturen.
Zo bestonden er binnen de Megalithische beschaving ook verschillende culturen, zoals de Trechterbekercultuur, en traden er in de loop der tijd ook wijzigingen op in de religieuze systemen. Hiervan bestaan vele aanwijzingen, doch het beeld dat we hebben van de Megalithische beschaving is nog beperkt. Toekomstige archeologische opgravingen zullen nog nieuwe gegevens en data aan het licht brengen, het beeld dat we van de Megalithische beschaving hebben, zal nog dikwijls moeten aangepast worden.
Het verhaal van de Megalietenbouwers is nog ver van volledig...

Terug naar boven - Trechterbekercultuur (= volgende pagina)